Prof. Dr. Tayfun Uzbay'ın Katılımıyla Üniversite Kültürü yapıldı.
MADDE BAĞIMLILIĞI KONUSUNDA BİLİNMESİ GEREKEN HER ŞEY
Prof. Dr. Tayfun Uzbay
Madde Bağımlılığı İlaç niteliğine sahip bir maddenin beyni etkilemesinden kaynaklanan, maddenin keyif verici etkilerini duyumsamak veya yokluğundan kaynaklanan huzursuzluktan sakınmak için, devamlı veya periyodik olarak madde alma arzusu ve bazı davranış bozukluklarıyla karakterize bir beyin hastalığıdır.
Aşağıda sıralanan belirtilerin tamamını veya bazılarını yineleyerek sergileyen bir kişi “madde bağımlısı” kabul edilebilir (DSM-V)
-
Maddenin keyif verici etkisini duyumsayabilmek için dozun belirgin bir şekilde arttırılması veya aynı dozun yinelenerek alınması sırasında
-
başlangıçtaki keyif verici etkinin duyumsanamaması (“tolerans” gelişmesi)
-
Maddeye karşı aşerme düzeyinde, “şiddetli özlem (crawing)”
-
Maddeyi alış sıklığının ve alınan madde miktarın abartılı ölçüde artması
-
Madde alınmadığı zaman yoksunluk krizinin ortaya çıkması ve krizin madde alımı ile birlikte hafiflemesi veya tamamen kaybolması
-
Madde kullanımını kontrol etmeye veya tamamen bırakmaya yönelik başarısız girişimlerin olması
-
Zamanın büyük ölçüde madde bulmaya ve stoklamaya yönelik faaliyetlere harcanması
-
Madde kullanımına bağlı olarak sosyal ve iş aktivitelerinin giderek azalması
Kullanılan maddeye bağlı olarak fiziksel ve psikolojik arazların ortaya çıkması ve buna rağmen madde kullanımının sürdürülmesi
-
Ergen, genç ve genç erişkinlerde sık
-
Toplumda görülme sıklığı hızla artarken oranların ne olduğu ve ne kadar arttığı konusunda fikir birliği yok
-
Radikal/rasyonel tedavisi yok. Mevcut tedavi zor ve pahalı
-
Bağımlılık yapan maddeler üzerinden yıllık dünyada dolaşan para 500 milyar Amerikan Doları
-
Başka hiçbir hastalık organize suç örgütleri, terör ve kara para ile bu kadar iç içe değil
-
Mutlaka kontrol edilmesi gereken bir beyin hastalığıdır.
-
Gençlik (özellikle ergenlik dönemi)
-
Analitik düşünceye dayalı akılcı eğitimden yoksunluk
-
Bilim, etik ve hukuk zeminden yoksun bir toplum yaşantısı
-
Sevgi eksikliği, sevgiyi tanımama ve yaşamama
-
Spor, sanat, yararlı hobiler ve sosyal faaliyetlerin özendirilmemesi ve/veya kısıtlanması
-
Gelecek endişesi
-
Madde bağımlılığı konusunda bilimsel ve gerçekçi eğitim eksikliği
-
Aile, okul ve sosyal çevrenin aşırı baskıcı tutumu nedeni ile kendini ifade etmede güçlük yaşama
-
Kendisi ve yaşadığı sosyal çevre ile sağlıklı bir iletişim kuramama
-
Zamanını üretkenlikten uzak bar, kumarhane ve kahvehane gibi yerlerde geçirme
-
Genetik yatkınlık (ödül eksikliği sendromu)
-
Dürtüsellik (impulsivite)
Madde bağımlılığı ile savaşta temel strateji:
-
Yeni bağımlıların oluşmasının özellikle eğitim yolu ile engellenmesidir.
-
Ezberci değil, analitik düşünceye dayalı bilim, etik ve hukuk bilinci aşılayan bir ulusal eğitim programı olmalıdır.
-
Gençler “hayır” diyebilecek bir bilince ve güce sahip olmalıdır.